یکی از ارزشمندترین واریته‌های گیاه دارویی-صنعتی آنغوزه در نیشابور ایران رویش دارد که محققان یکی از واحدهای فناور با کشت این گیاه و فرآوری آن توانستند اسانس این گیاه را که یکی
از مواد پایه صنایع عطرسازی است، به تولید برسانند؛ در حال حاضر این محصول به کشورهای اروپایی صادر می شود و به گفته این محققان اسانس این گیاه در مقیاس های چند “سی
سی” درآمدزایی زیادی را هم برای کشاورزان و هم برای کشور ایجاد خواهد کرد.
تیمور تیموریان، مدیر عامل این واحد فناور
گیاه دارویی- صنعتی آنغوزه را گیاهی مرتعی دانست که به صورت وحشی رشد می‌کند و در کشورهای مختلف دارای واریته‌ها و گونه‌های مختلفی است و ایران نیز خاستگاه این گیاه به شمار می‌رود.
وی اظهار کرد: این گیاه در کشور دارای جمعیت‌های مختلفی چون جمعیت “شیراز”، “شمال و جنوب خراسان”، “اصفهان” و جمعیت “طبس” است، ضمن آنکه در کشورهای تاجیکستان و افغانستان نیز رویش دارد، ولی صمغ و خواص هر کدام از
این جمعیت‌ها با یکدیگر متفاوت است.
تیموریان با تاکید بر اینکه این گیاه دارای ارزش اقتصادی بالایی است، یادآور شد: صمغ این گیاه به صورت غیر خام و فرآوری نشده تا کیلویی ۵ میلیون تومان خریداری می‌شود و این در حالی است که با استفاده از روش‌های فرآوری چون اسانس
گیری و تهیه روغن، می‌توان این میزان ارزش اقتصادی این گیاه را افزایش داد.
مدیر عامل این واحد فناور با تاکید بر اینکه پرورش این گیاه می‌تواند منبع درآمد جایگزین برای دامداران و کشاورزان ایجاد کند، افزود: در حال حاضر به دلیل خشکسالی، کشاورزان از نظر معیشتی تحت فشار هستند و می‌توان کشت این گیاه را به
آنها پشنهاد کرد.
وی، گیاه آنغوزه را یک گیاه کم آب بَر توصیف کرد و ادامه داد: این گیاه در شرایط ۲۵۰ میلیمتر بارش در سال رشد می‌کند.
تیموریان، جوانه زنی این گیاه را از چالش‌های پرورش آن ذکر کرد و ادامه داد: این چالش در این شرکت مرتفع شده و با استفاده از روش‌های علمی، خواب فیزیولوژیکی بذر شکسته شد و موفق به جوانه زنی و استقرار این گیاه شدیم.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر نشاهای قابل انتقال گیاه آنغوزه در این شرکت تهیه شده است، خاطر نشان کرد: کاشت این نشاها نیاز به نگهداری خاصی ندارند و نشاهای قابل انتقال را می‌توان در داخل یخچال تا چند ماه بدون آنکه آسیبی
به آنها وارد شود، نگهداری کرد تا به اراضی برای کاشت منتقل شوند.
تیموریان جلوگیری از صادرات خام این گیاه را از برنامه های اصلی این شرکت نام برد و اضافه کرد: ما نه تنها برنامه‌ای برای صادرات خام این گیاه نداریم، بلکه بزرگترین طرح بهره برداری آنغوزه را که شامل برداشت ۱۸ تن گیاه می‌شود، در این
شرکت تعریف کرده‌ایم.
به گفته وی، در حال حاضر این طرح که شامل برداشت گیاه آنغوزه است، در اراضی نیشابور اجرایی شده است.
وی یادآور شد: زمانی که عملیات بهره برداری اجرایی می‌شود، ممکن است گیاه از بین برود؛ چرا که تاکنون اقدام به برداشت این گیاه می‌شد، ولی معرفی مجدد این گونه به طبیعت رخ نمی‌داد؛ از این رو این رویکرد باعث شده که جمعیت این
گونه به شدت آسیب ببیند و حتی در برخی از مناطق، انقراض‌های محلی رخ داده است.
تیموریان اضافه کرد: به منظور جلوگیری از روند انقراض این گونه گیاهی با ارزش، نیاز است تا در عرصه، کشت مجدد صورت گیرد. ولی از آنجایی که آنغوزه یک گیاه وحشی است؛ جوانه زنی آن بسیار اندک و کمتر از یک تا ۲ درصد است، ولی با
تحقیقات دو ساله ای که انجام دادیم، خواب بذر شکسته شده و جوانه زنی این گیاه صورت گرفته است.
وی تاکید کرد: جوانه‌های تهیه شده از این گیاه آماده انتقال به عرصه است و درصد زنده مانی این گیاه در عرصه بیش از ۸۰ درصد برآورد می‌شود.
مجری طرح تاکید کرد: با این روش می‌توانیم این گیاه را در مناطق مستعد، کشت کنیم.
وی ارزشمندترین واریته این گیاه را گونه‌ای دانست که در نیشابور ایران رشد می‌کند و گفت: تمرکز تحقیقاتی ما نیز بر روی این واریته و بذر آن بوده است.
تیموریان اضافه کرد: تفاهم نامه‌های توسعه این طرح امضا شده و همچنین مجوزهای کشت این گیاه نیز از دستگاه‌های مربوط دریافت شده و سرمایه گذاری برای توسعه این گیاه نیز توسط این شرکت انجام شده است.
وی با اشاره به تولید محصولات جانبی گیاه آنغوزه، گفت: ما از این گیاه ۸ محصول جانبی تولید کردیم که اسانس آنغوزه یکی از محصولات جانبی این گیاه به شمار می رود. این اسانس برای صنایع عطرسازی استفاده می‌شود.
به گفته این محقق، استفاده از این اسانس در عطرها موجب ماندگاری بوی عطرها خواهد شد؛ از این رو اسانس آنغوزه یکی از پر کاربردترین مواد پایه‌ای صنایع عطرسازی محسوب می شود.
تیموریان با اشاره به صادرات اسانس این گیاه، گفت: این گیاه به کشور هندوستان به عنوان ادویه صادر شده است و همچنین صادرات به کشورهایی چون فرانسه، سوئیس و آلمان به عنوان اسانس نیز صورت گرفته است. نمایندگی‌های ما در
کشورهای هندوستان، افغانستان و اروپا کار بازاریابی و فروش را انجام می دهند.
وی با تاکید بر اینکه این محصول در مقیاس “سی سی” درآمدزایی بالایی دارد، خاطرنشان کرد: روغن آنغوزه نیز از دیگر محصولات تولیدی این شرکت است که کاربردهای صنعتی زیادی دارد.
به گفته تیموریان، این گیاه همچنین دارای خاصیت ضدعفونی کنندگی است و تحقیقات آنها نشان می دهد این گیاه می‌تواند عفونت‌های ریه را درمان کند.